strona domowa
strona domowa

WARTO ZOBACZYĆ


Chlubę Pruchnika – Rynek i jego zabudowę
Układ urbanistyczny oparty na średniowiecznym planie szachownicy pochodzi z czasów lokacji miasta. Pod koniec XV wieku układ przestrzenny był w pełni ukształtowany, miasteczko posiadało Rynek z ulicami wychodzącymi z naroży, kościół, zamek i wały miejskie. Na przełomie XVIII/XIX w. miasteczko złożone było w całości z domów drewnianych, tylko jeden był częściowo murowany. Właściwie skręcając w każdą boczną uliczkę można zobaczyć przykłady zabudowy małomiasteczkowej: drewniane domy z podcieniami o wysokich, stromych dachach krytych gontem. Pierwotnie podcienia miały charakter użytkowy, ponieważ rozkładano na nich towary w dni targowe. Podcienia z biegiem czasu przestały spełniać swą rolę handlową stając się głównie elementami zdobiącymi domy. Obecnie w Pruchniku można spotkać wiele zabytkowych domów głównie przy ulicy Kańczudzkiej i w Rynku. Niektóre z nich zostały odbudowane w całości z zachowaniem pierwotnego wyglądu. Pruchnickie domy były budowane w konstrukcji wieńcowej, sumikowo- łątkowej a czasami w systemie mieszanym wieńcowo-słupowym zwanym przysłupowym. Ściany domów wykonane są z ociosanych bierwion (jest to drewno okrągłe ociosane albo przetarte) albo z półokrąglaków. Niektóre posiadają między słupami balustrady wycinane w rozmaite wzory. Słupy wspierające podcienia są staranie uformowane, różnego kształtu a czasem rzeźbione.

Na trasie spaceru wokół Rynku znajduje się liczący około 300 lat budynek „Galerii pod Gontem”, całkowicie przeniesiony z ulicy Kańczudzkiej. Można obejrzeć w nim stare fotografie, małą galerię sztuki. W części drugiej osoby niepełnosprawne ze Środowiskowego Domu Samopomocy prowadzą herbaciarnię oraz eksponują swoje prace powstałe na zajęciach terapeutycznych.

Graniaste słupy-obeliska czworobocznej podstawie z czasów najazdów tatarskich. Pełniły one rolę tzw. wici. W razie zbliżającego się wroga zapalano na nich smołę, alarmując o niebezpieczeństwie. Jeden z nich znajduje się na górze Iwa, drugi na prywatnej posesji w Pruchniku przy ulicy ks. Bronisława Markiewicza.

Kościół pw. Św. Mikołaja Biskupa w Pruchniku
Obecny kościół jest budowlą wczesnobarokową (pocz. XVII w.), która posiada elementy pozostałości założeń późnogotyckich i renesansowych. Kościół jest ukierunkowany na wschód, jednonawowy, oddzielony tęczą na dwie części – prezbiterium i nawę. Prezbiterium nie posiada absydy, zakończone jest prostą ścianą. W kruchcie znajduje się zabytkowa kropielnica, kuta w piaskowcu z 1801 roku. W części centralnej tęczy umieszczony jest Chrystus ukrzyżowany i obraz „Wskrzeszenie Piotrowina”, a po bokach cenne późnogotyckie rzeźby polichromowane. Ołtarz główny zbudowany w 1770 r. w formie stylizowanej bramy triumfalnej. W części środkowej znajduje się obraz św. Mikołaja Biskupa – patrona parafii. Z lewej strony nawy znajduje się drewniana ambona wykonana w stylu barokowym, a po prawej zabytkowa chrzcielnica bogato zdobiona i złocona. Do Kościoła prowadzi piękna brama barokowa z XVIII wieku. Mur otaczający Kościół liczy ponad pięć wieków.

Muzeum Parafialne – dawna kościelniówka budynek drewniany zbudowany w 1890 r. w konstrukcji wieńcowej na rzucie prostokąta, na wysokiej podmurówce z kamienia i cegły, z podcieniem narożnym wspartym na czterech bogato rzeźbionych słupach. W muzeum mieszczą się dwie izby: w jednej znajdują się zabytkowe sprzęty oraz dokumenty dotyczące Pruchnika i okolic, druga poświęcona postaci błogosławionego księdza Bronisława Markiewicza.

Sanktuarium Matki Bożej Pocieszenia w Jodłówce położone na wzniesieniu zwanym Górą Świętej Maryi, skąd wypływa źródło, którego wodę od dawna uważano za uzdrawiającą. Kaplica wzniesiona jeszcze w XVII w. powoli niszczała. W 1772 r. wzniesiono nową, drewnianą świątynię. W roku 1871 odbyło się uroczyste poświęcenie nowego kościoła i przeniesienie cudownego obrazu do nowej świątyni, pw. Matki Bożej Pocieszenia. Koronacja Cudownego Obrazu odbyła się 31 sierpnia 1975 r., przewodniczył jej metropolita krakowski kardynał Karol Wojtyła. W październiku 1987 roku korony zostały skradzione. Rekoronacji obrazu dokonał 2 czerwca 1991 roku papież Jan Paweł II podczas Mszy Św. w Rzeszowie.
Cerkiew Greckokatolicka pw. Wniebowstąpienia Pańskiego w Hawłowicach - małej wiosce położonej w odległości 2 km na północny-wschód od Pruchnika. Świątynia powstała na przełomie XVII i XVIII w. jest drewniana, pokryta blachą. We wnętrzu ikonostas z początku XX w., na stropach figuralna polichromia.

Klasycystyczny dwór z XVIII w.
W Hawłowicach zachował się klasycystyczny dwór z XVIII w. gruntownie przekształcony w XIX w. (obecnie mieści się w nim Gospodarstwo Agroturystyczne „Swoboda”) otoczony dziewiętnastowiecznym parkiem i renesansowy dwór (lamus) z zachowaną polichromią.
Ruiny dawnego zamku bastejowego w Pruchniku (siedziba Pruchnickich i Pieniążków XVI-XVII w).
Składają się na nie: cylindryczna, cztero-kondygnacyjna baszta ze strzelnicami, dwa prostokątne parterowe budynki oraz kilka sędziwych dębów. Baszta posiada grube kamienno-ceglane mury a jej średnica przekracza 13 metrów. Zamek spłonął w XVIII w.

Kościół w Rozborzu Okrągłym pw. Św . Piotra i Pawła
Dawna cerkiew wzniesiona w 1802 r., rozbudowana w 1833 r. Po II wojnie zaczęła pełnić funkcje kościoła rzymsko-katolickiego. Pozostałości parku dworskiego w Rozborzu Długim, powstałego u schyłku XVIII lub początku XIX w.
Cerkiew Greckokatolicka pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Kramarzówce.
Wzniesiona ok. 1790 r. Miejscowość Kramarzówka posiada niezwykle malownicze otoczenie. Jej zabudowania położone są wzdłuż górnej części doliny Mleczki, obrzeżonej zalesionymi wzgórzami. Na południe od wsi wznosi się grzbiet Bukowego Garbu.

  Wejscia: 28162